Перейти к содержимому
Сүрүн сирэй » Ыстатыйалар

Ыстатыйалар

Кириил Сэмэнэп – Прометейы олоҥхо тылынан

Олунньу ыйга Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академиялыы театрыгар СӨ үтүөлээх артыыһа Кирилл Семенов «Сахалыы тыыннаммыт пьесалар» диэн кинигэтин биһирэмэ буолбута. Бу кинигэҕэ Кирилл Михайлович тылбаастаабыт нуучча уон­на омук суруйааччыларын пьесалара киирбиттэр. Үгүстэрэ сыанаҕа турбут, көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылбыт айымньылар: «Ревизор», «Дядя Ваня», «Этиҥнээх ардах», «Сатабыллаах саһыл саҕалаах», «Тиит», о.д.а. Ааҕааччылар,… Сиһилии »Кириил Сэмэнэп – Прометейы олоҥхо тылынан

Руслан Тараховскай: «Поэттар уонна артыыстар, стадионнарга, болуоссаттарга хоһоонно ааҕыаҕыҥ!..»

Былатыан Ойуунускай аатынан Саха акаде­миялыы тыйаатыра быйылгы 116-с дьылын саха классикатыттан саҕалаата. Тыйаатыр үлэтэ режиссертан быһаччы тутулуктаах. Биһиги сурунаалбытыгар Са­ха тыйаатырын сүрүн режиссера, СӨ искусствотын үтүөлээх деятелэ Руслан Тараховскай ыалдьыттыыр. – Руслан Игоревич, олоххун тыйаатыры кы­тары ситимнээбэтэҕиҥ буоллар, туох идэлээх буолуоҥ этэй? – Артыыс идэтин талбатаҕым буоллар, учуутал, преподаватель, баҕар,… Сиһилии »Руслан Тараховскай: «Поэттар уонна артыыстар, стадионнарга, болуоссаттарга хоһоонно ааҕыаҕыҥ!..»

Андрей Борисов аман өһө

Күһүн саха театрдыы искусствотын тумус киһитэ Андрей Борисовы көрсөн: «Сурунаалга интервью биэриэҥ дуо?» – диэн ыйыталаспыппытыгар: «Мин туспунан наһаа үгүстэ сурулунна. Эһиэхэ, “Чолбоннорго”, суруйааччылар тустарынан кэпсиэхпин баҕарабын», – диэн хардарбыта. Онуоха быйыл «Чолбон» сурунаал №-гэр бэчээттэммит «Суруйааччылар уонна биһиги» диэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын дьаһалтатын салайааччы Афанасий Владимиров… Сиһилии »Андрей Борисов аман өһө

Маэстро Михеев

90-с сылларга үйэ кэриҥэ дойдубутун тутан олорбут Сэбиэскэй Сойуус урусхалланан, дойду үрдүнэн уларыйыы-тэлэрийии уххана сатыылаабыта. Өрөспүүбүлүкэбит 1992 сыллаахха  төрүт сокуону ылыныаҕыттан, саха норуота төрүт үгэстэрин, төрүт култууратын тилиннэрэр саҥа кэрдиис кэмҥэ үктэммитэ. Кэнчээри ыччаты култуураҕа, искусствоҕа сыһыаран сайыннарар сыаллаах хореография училищета, Музыка үрдүкү оскуолата арыллан үлэлэрин саҕалаабыттара. Онно үөрэммит дьоҕурдаах… Сиһилии »Маэстро Михеев

ПРОФЕССОР Г.П. БАШАРИН УОННА ЭДЭР ЫЧЧАТ

Профессор Г.П. Башарин 30-тан тахса сыл үрдүк үөрэх кыһатыгар учууталынан уонна иитээччинэн үлэлээбитэ. Кини ассистентан профессорга тиийэ үүммүтэ. Үлэтигэр олус улахан болҕомтону студеннары кытта алтыһыыга уурар этэ. Лекцияларын, практическай дьарыктарын кэнниттэн научнай куруһуогу ыытара, мунньахтарга, конференцияларга тыл этэрэ. Концертарга, спортивнай күрэхтэргэ, субботниктарга ыччаты кытта сөбүлээн алтыһара. Курсовой, диплом суруйар студеннар… Сиһилии »ПРОФЕССОР Г.П. БАШАРИН УОННА ЭДЭР ЫЧЧАТ

КУЛАКОВСКАЙ СУОЛТАЛААХ СУРУГА

1912 сыллаахха Саха уобалаһын «инородецтарын» Романовтар династияларын 300 сыллаах юбилейын бырааһынньыктыырга кыттыыны ыларга бэлэмнэнии съеһэ буолбута. Делегаттарынан уобалас салалтатын чиновниктара, бөдөҥ атыыһыттар, улуус тойотторо уонна «таҥара үлэһиттэрин» баһылыктара этилэр. Итини таһынан Саха сирин биллиилээх интеллигеннэрэ, ол иһигэр А.Е. Кулаковскай ыҥырыллыбыттара. Президиум остуолугар губернатор, кини тэрилтэтин чиновниктара, саамай баай атыыһыттар уонна… Сиһилии »КУЛАКОВСКАЙ СУОЛТАЛААХ СУРУГА

Үс кут үһүс үрдэлэ

(«Семен Данилов» кинигэҕэ санаалар) Бэйэлэрин кэмнэригэр дойдуларын исто­рия­тыгар бэлиэ суолу хаалларбыт уһулуч­чулаах дьон олохторун сырдатар ЖЗЛ сиэрийэҕэ са­хат­тан үһүс киһибит туһунан «Семен Данилов» кинигэ таҕыста. Норуот бэйиэтэ Наталья Харлам­пьева бу кинигэтин ааҕарга балай да бэлэмнээх кур­дук сана­нарым. Бастатан туран, убайым Урсун ыып­пыт «Чахчылар уонна санаалар» ки­ни­гэтин тутан ааҕа сылдьарым. Иккиһинэн,… Сиһилии »Үс кут үһүс үрдэлэ

Чахчылар уонна санаалар

(Суруйааччы дневнигиттэн) *** Мин ыарытыйан баран холкутуйдахпына, кэҥии-хоҥуу, солотуйа түһэбин. Оччоҕо мин чэпчээбит төбөбөр араас санаалар киирэллэр-тахсаллар, ардыгар миигин тэһитэ кэйэллэр. Киһи сааһырдаҕын ахсын өйдөөҕүмсүйэрэ эбиллэн иһэр быһыылаах. Тугу-тугу эргитэ санаабаппыный? Барыта, мин санаабар, дьэҥкэҕэ, чуолкайга, мунааҕа суохха дылы. Ону бар дьон хайдах быһаара эрэ охсубаттарын бэркиһиибин. Мин, бэл, бэйэм… Сиһилии »Чахчылар уонна санаалар

Куйаар кыыһа

(Зинаида Архипова поэзиятыгар бэлиэтээһиннэр) Поэт Зинаида Архипова айар үлэтин биир сүрүннүүр өйдөбүлэ удаҕан поэзиятыгар хабааттар сэрэйии, күүтүү матыыба буолар. Ол тууйуллубут, сэрэйэр, түүйэр, билгэлиир иэйиилээх турук (кассандровское начало) өс­сө ааспыт үйэ ортотуттан саха маҥнайгы поэ­тессата Варвара Потапова–Кутурҕан Куо хо­һоон­норугар киһи аналын, дьылҕатын туһунан дириҥ анаарыыларыгар көстүбүтэ. Наталья Ми­халева–Сайа анабыл хоһоонугар… Сиһилии »Куйаар кыыһа

Кыларыйар кырдьыгы турууласпыт Кыыс Ньургун

(Суруйааччы Ираида Клиорина төрөөбүтэ 105 сылыгар) 1948 сылтан биэс уон алта сыл, атыннык эттэххэ олоҕун бүтүннүү кэриэтэ, Саха сирин ыраахтааҕы былааһынан уонна ааспыт үйэ сүүрбэһис сылларыттан өһүөннээн туран тутар-хабар тоталитарнай режим тимир ытарчатынан но­руот өстөөхтөрүнэн аатыран, хааннаах хабыр репрессия сиэртибэлэрэ буолбут саха национальнай интеллигенция­тын сүмэтэ-сөлөгөйө дэммит сүдү дьоммутун, ол иһигэр… Сиһилии »Кыларыйар кырдьыгы турууласпыт Кыыс Ньургун

Поэт, прозаик Иван Герасимович Иванов-Уйбаан Нуолур төрөөбүтэ 95 сыла

…Ааттанар эн аатыҥ куруутун аймах-билэ, уруу-хаан Элгээйиҥ дьонугар Хайа баҕарар сир-дойду бэйэтэ иитэн-такайан таһаарбыт араас талааннаах чулуу дьонноох буолар. Кинилэр бэйэлэрин үтүөкэннээх олохторунан, үлэлэринэн-хамнастарынан бүттүүн нэһилиэнньэ убаастабылын, сүгүрүйүүтүн ылаллар. Оннук дьонтон биирдэстэрэ биһиги биир дойдулаахпыт, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала, ССРС суруйааччыларын Союһун чилиэнэ, Сунтаар улууһун Ытык киһитэ, сахалыы куттаах геройдардаах… Сиһилии »Поэт, прозаик Иван Герасимович Иванов-Уйбаан Нуолур төрөөбүтэ 95 сыла

Арассыыйа устун ат арҕаһыгар-4

Соҕотохсуйуу Дугуйдааннаах Красноярскайтан аттанан баран онус күннэригэр Кемерово уобалаһыгар киирдилэр. Аара Емельяново диэн бөһүөлэк, Ачинскай, Боготол куораттар хааллылар. Ити тухары Мичил соҕотох атынан айаннаата. Кини атын ырыарбат туһуттан дөрүн-дөрүн сиэтэр, суолун балай эмэ кэрдииһин оннук сатыылыыр. Итинтэн сылтаан уолаттар айаннара биллэ бытаарда. Эбиитин кинилэр баҕаралларын курдук аҕыйах сырыылаах суол буолбатах,… Сиһилии »Арассыыйа устун ат арҕаһыгар-4

Арассыыйа устун ат арҕаһыгар-3

Улуу Байҕал модун сүрэ Дугуйдааннаах айаннарын биир сүрүн өйөөччү Нуучча географияҕа уопсастыбата (РГО). География уопсастыбата уолаттары кытары мэлдьи сибээскэ тахсар, күүскөмө буолар. Онон Россия албан ааттаах, баай историялаах биир бөдөҥ уопсастыбаннай тэрил­тэтэ Дугуй­дааннаахха бөҕө тирэх буолла. Уолаттар Нуучча географияҕа уоп­сас­тыбатын былааҕын сыасым курдук тутан, бэйэлэрин кытта илдьэ сыл­дьаллар. Ону таһынан… Сиһилии »Арассыыйа устун ат арҕаһыгар-3

Арассыыйа устун ат арҕаһыгар-2

Тымныы хайа сылаас тыына Сарсыардаттан Дьокуускай куоракка сүпсүлгэн бөҕө. Туймаада хочото ньиргийэн олорор. Бүгүн – Саха Өрөспүүбүлүкэтэ судаарыстыбаннай декларацияны ылыммыт ураты күнэ. Куораппыт бары уокуруктарыгар араас тэрээһин бөҕө ыытыллар. Өрөспүүбүлүкэбит Ил Дархана Айсен Николаев Саха сирин олохтоохторун бэлиэ күнүнэн эҕэрдэлээн, дьоро күнү арыйар. П.А. Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырын таһыгар дьон… Сиһилии »Арассыыйа устун ат арҕаһыгар-2

СҮРЭХ ЭМЧИТЭ

2023 cыл алтынньы 5 күнүгэр Дьокуускай куо­рат дьондойор саалыгар, долгуйар киинигэр, кырдьаҕас библиотека историческай саалаты­гар баппат элбэх киһи мустубута. Уһун ньолбу­һах мааны остуолу тула доруобуйа харыстабы­лын араас сыллардааҕы улахан салайааччылара, билим, култуура, суут-сокуон, айар-суруйар эйгэ биллэр-көстөр үлэһиттэрэ, кинигэ кыһатын бас үлэһиттэрэ, ааттаах-суоллаах быраастар олорбуттара. Саҥа кинигэ сүрэхтэниитигэр санааларын үллэстээри, уһулуччулаах… Сиһилии »СҮРЭХ ЭМЧИТЭ

АРТАМОНОВ АТЫЫҺЫТ ТУҺУНАН

АҔЫЙАХ ТЫЛ Айар тыл аҕата Өксөкү­лээх Өлөксөй 1916 сыллаахха Бодойбоҕо сыл­дьан суруй­бут «Васи­лий Фомич Артамоновка» айымньы­тыгар: Дьоһуннаах толуу ааккыт Хочоттон хочоҕо диэри, Олорор дойдубут уһунун тухары Ороһу оҕо дьон Тойуга буолуохтун, Саргылаах талыы ааккыт Саас-үйэ тухары, Саха омук сааһын устатыгар Саҥа ыччат кыргыттар Салпат ырыаларыгар буолуохтун! – диэн алҕаан суруйбут.… Сиһилии »АРТАМОНОВ АТЫЫҺЫТ ТУҺУНАН

Өлүү суолун талбыттар

(Трагедияттан быһа тардыы) Аммосовтаах Ойуунускай ыга куустуһан турбахтаан баран, ыһыктыһан кэбиһэллэр. Эмиэ харах уута, эмиэ ытаһыы-соҥоһуу. Аммосов. Быралыйар быдан сылларга быраһаай, доҕоруом, Былатыан! Ойуунускай. Быраһаай, Максим, быраһаай! Сцена аа-дьуо хараҥаран баран, эмиэ улам-улам сырдаан кэлэр. Ойуунускай камерата көстөр. Платон Алексеевич кыратык утуйан ылан баран дуу, утуйбакка ону-маны эргитэ саныы сытан… Сиһилии »Өлүү суолун талбыттар

БЕННЕТ АРЫЫТЫГАР АЙАН

Атырдьах ыйын 11 күнэ. Маҥнайгы күн. ХОТУ ДОЙДУ ТЫЫНА УОННА ЭЙЭҔЭС АСЧЫТ ДЬАХТАР Атырдьах ыйын 11 күнэ. Сөрүүн, былыттаах сарсыарда. Бүгүн Дьокуускайтан ахсыа буолан Уус Куйгааҕа көттүбүт. Аэропорка кэргэттэрбит далбаатыы хааллылар… Балай эмэ өр хоту дойду халлааныгар көтөн күпсүйдүбүт, эргэрбит АН-24 сөмөлүөт икки аҥаар чааһынан, хата, аналлаах сиригэр аҕалла. Хоту… Сиһилии »БЕННЕТ АРЫЫТЫГАР АЙАН

ЭРИЛИК ЭРИСТИИН – ОЛОҤХОҺУТ-СУРУЙААЧЧЫ

Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 125 сылын көрсө Боотурускай улууска сүүһүнэн олоҥхоһут үөскээн-үүнэн, олорон ааспытын туһунан үгүстүк ахталлар. Кинилэр хардарыта олоҥхолоһон бар дьонноругар сүҥкэн өйү-санааны, бараммат уус-уран тыл-өс баайын сөҥөрдөн сытыаран норуот олоххо дьоҕурун, үүнэр-сайдар ис уоҕун күүркэтэн, чэбдигирдэн биэрэн иһэллэр эбит. Онон норуот олоҥхо өлбөт тыыныгар уһуллан, олоҥхо бараммат баайыттан дириҥ… Сиһилии »ЭРИЛИК ЭРИСТИИН – ОЛОҤХОҺУТ-СУРУЙААЧЧЫ

Ойуунускай экономикаҕа көрүүлэрэ

Биир чуумпу сарсыарда эргэ төлөпүөнүм муҥнаах, тыын былдьаһардыы тоҕо эрэ олус омуннаахтык хардьыгынаан соһутта. Оччолооҕу истибит оҕонньор олоруом баара дуо, хаба тардан ылан «да!» диэн тоҕо бардым. Арай истибитим, Суруйааччылар сойуустарын саҥа бэрэссэдээтэлэ, «Чолбон» сурунаал бас эрэдээктэрэ Гаврил Ондуруоһап буолан биэрдэ. Ити үлүгэрдээх дуоһунастаах киһи мээнэҕэ эрийбэтэҕэ буолуо диэн, төйүҥү… Сиһилии »Ойуунускай экономикаҕа көрүүлэрэ