Перейти к содержимому
Сүрүн сирэй » Публикациялар

Публикациялар

БААЛ ХАБЫРЫЫС ПОЭЗИЯТЫН УРАТЫЛАРА

Г.Г. Вешников–Баал Хабырыыс саха литературатыгар сэмэй эрээри толкуйдатар, сэҥээрдэр поэзия кистэлэҥин баһылаабыт бэйиэт быһыытынан кэрэхсэнэр. Ол курдук, «Ириэрии» диэн ааттаммыт дьикти кэмҥэ поэзия сайдыытыгар кини айар үлэтэ биир бэлиэ миэстэни ылар. Бу кэмтэн саҕалаан кини лиирик бэйиэт быһыытынан биллэн-көстөн барбыта, литератураҕа бэйэтин суолун булбута. Бэйиэт литературнай сыаннаһа хаалларбыт нэһилиэстибэтиттэн да… Подробнее »БААЛ ХАБЫРЫЫС ПОЭЗИЯТЫН УРАТЫЛАРА

Ойуунускай уобарастааһынын уратылара

Хайа баҕарар литература ураты өрүттэрин сыаналаан көрдөрөөччүнэн кириитикэ буолар. Бу олус наадалаах чинчийиини дьоҥҥо-сэргэҕэ тирэдиини хааччыйар оунна наада буоллаҕына көмүскэһэр биһиги сурунаалбыт биир көхтөөх ааптарын, филологическай наука дуоктарын, бэрэпиэссэрин, Былатыан Ойуунускай аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреатын В.Б.Окорокованы үбүлүөйүнэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит! Варвара Борисовна хаһан баҕарар уус-уран литератураҕа буола турар быһыыны-майгыны тумнубакка… Подробнее »Ойуунускай уобарастааһынын уратылара

КЭПСЭЭННЬИТТЭР БАСТАКЫ КЭПСЭЭННЭРИН ТУҺУНАН

Быйыл муус устарга Россия Суруйааччыларын сойууһун чилиэннэрэ, прозаиктар «Чолбон» сурунаал сүрүн эрэдээктэрэ Данил Макеев 55 уонна сурунаал кириитикэҕэ отделын салайааччыта Иван Осипов–Ойуур 60 саастарын туолаллар. Кинилэр университекка үөрэнэ сылдьан иккиэн литератур­а кириитигэ Эрчимэн салайар «Сэргэлээх уоттара» литературнай түмсүүттэн үүнэн-сай­дан тахсыбыттара. Үлэлэрин-хамнастарын тыа сириттэн саҕалаан баран, кэлин иккиэн өрөспүүбүлүкэ хаһыатыгар «Саха… Подробнее »КЭПСЭЭННЬИТТЭР БАСТАКЫ КЭПСЭЭННЭРИН ТУҺУНАН

Абаҕаларбынан, аҕабынан күөн туттабын

(Суруналыыс, суруйааччы Данил Макеев 50 сааһыгар аналлаах кэпсэтии) «Мындыр өйдөнүү, кыаҕы тилэри туһаныы 50 саастан саҕаланар» диэн ким эрэ эппитэ, тоҕо эрэ өйбөр бигэтик хатанан хаалбыт. Ол иһин бииргэ үлэлиир көнө, эйэҕэс майгылаах «Чолбон» сурунаал прозаҕа салаатын редакторын, СР ыччат политикатыгар уонна СР Бэчээтин туйгунун, Россия Суруналыыстарын союһун чилиэнин уонна… Подробнее »Абаҕаларбынан, аҕабынан күөн туттабын

Дьонум барахсаттар

Раиса Кулаковская РСФСР Үөрэҕириитин туйгуна, РФ уонна СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Уус-Алдан улууһун бочуоттаах гражданина Биһиги эһэбит Өксөкүлээх Өлөксөй иккитэ кэргэннэнэ сылдьыбыта. Маҥнайгы кэргэнэ Настайа Дьөгүөр Оруоһун кыра кыыһа этэ. Сүрдээх сытыары сымнаҕас, дьиэ хайа да үлэтиттэн хаайтарбат бэртээхэй хаһаайка эбитэ үһү. Кинилиин баара суоҕа биэс сыл олорбуттар. Олорбуттар үс… Подробнее »Дьонум барахсаттар

Биһиги аҕабыт

Мария Неймохова ахтыыта       Биһиги дьиэ-кэргэн үс уол оҕолоохпут. Уолаттарбыт олус истиҥ ахтыылары аҕаларын Саха сирин норуотун суруйааччытын Егор Неймохов туһунан суруйбуттара. Кини – аҕа баһылык, эппит тыла өрүү сокуон буолара. Тугу эмит алҕаһаан этэр, соруйар да түгэнигэр ол соруга ырытыллыбакка толоруллар эрэ этэ. Оҕолорбут аҕаларын аптарытыатыгар  иитиллибиттэрэ. Куорат усулуобуйатыгар… Подробнее »Биһиги аҕабыт

В.С.Яковлев (1928 – 1996)

(к 80-летию со дня рождения) Василий Семенович Яковлев–Далан – народный писатель Якутии, лауреат Государственной премии им. П.А. Ойунского, кандидат педагогических наук, академик Академии духовности РС(Я), член Союза писателей Российской Федерации. Он родился 1 апреля 1928 г. в с. Кытанах Чурапчинского улуса в семье колхозника. После окончания сельской школы, поступил в… Подробнее »В.С.Яковлев (1928 – 1996)

Суруйааччылар уонна театр

Андрей Борисов аман өһө Күһүн саха театрдыы искусствотын тумус киһитэ Андрей Борисовы көрсөн: «Сурунаалга интервью биэриэҥ дуо?» – диэн ыйыталаспыппытыгар: «Мин туспунан наһаа үгүстэ сурулунна. Эһиэхэ, “Чолбоннорго”, суруйааччылар тустарынан кэпсиэхпин баҕарабын», – диэн хардарбыта. Онуоха быйыл «Чолбон» сурунаал №-гэр бэчээттэммит «Суруйааччылар уонна биһиги» диэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын… Подробнее »Суруйааччылар уонна театр

“Дууһаны байытар поэзия”

Г.Р. Кардашевскай Анемподист Софронов айымньытыгар драматургияны таһынан поэтическай нэһилиэстибэтэ улахан миэстэни ылар. Чахчылаах поэттар айымньыларыгар кинилэр олохторун уонна ис санааларын эгэлгэтэ өтө бэриллэр диир буоллахха, оннук поэттарга Анемподист Софронов киирсэр. Софронов поэзиятын элбэх өттө – бу кини бэйэтин туһунан сэһэн, онно кини саҥа олоххо ханнык эрэйдээх, ыар суолунан тиийэн кэлбитин… Подробнее »“Дууһаны байытар поэзия”

Семен Данилов лириката

Михаил Тимофеев Блажен, кто посетил сей мир В его минуты роковые. Ф. Тютчев Саха народнай поэта, М. Горькай аатынан Государственнай бириэмийэ лауреата Семен Петрович Данилов 1997 сыл кулун тутар 20 күнүгэр төрөөбүтэ 80 сылын туолар. Ити сурукка киирбитинэн бааспарыгар суруллубутунан. Сэмэн бэйэтэ дьонум улааппытым кэннэ кэриим аҕабытыгар кистээн «сүрэхтэппиттэр», миэтирикэм… Подробнее »Семен Данилов лириката

Улахан поэт олоҕо

(Саха сирин норуодунай поэта, тылбаасчыт Михаил Тимофеев 80 сааһыгар) Саха сирин норуодунай поэта, П.А. Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата Михаил Елисеевич Тимофеев 80 сааһын туолла. Кини 1932 сыллаахха Бүлүү улууһун Модут нэһилиэгэр холкуостаах ыалга төрөөбүтэ. Аҕата холкуоска балыксыттыыра, ийэтэ биэс оҕотун кытары дьиэтигэр олорбута. Эдьиийэ, убайдара улаатан бараннар бары холкуос… Подробнее »Улахан поэт олоҕо

Мин көлүөнэм ырыаһыта

Николай Егорович Винокуров–Урсуну кытары түөрт уон биэс сыл усталаах туоратыгар саха литературатын киэҥ толоонугар суолбутун-ииспитин тэҥҥэ ууран кэллэхпит. Ол тухары биирдэ уһаты-туора тылласпакка, санаабытын сайа кэпсэтэн, айылгыбытын уйгуурдубаттыы, сылаастык, сымнаҕастык сыһыаннаһан кини сэттэ уон биэс сааһын туолуор диэри кэлбиппит. Поэзия жанрыгар оскуолатааҕы сааспытыттан эмиэ биир кэмҥэ сыстыбыт, биир кэмҥэ өрөспүүбүлүкэтээҕи… Подробнее »Мин көлүөнэм ырыаһыта

Анна Денисовна Неустроева төрөөбүтэ 120 сылыгар

Матрена Попова, тыл билимин хандьыдаата Саха бастакы дьахтар суруйааччыларын дьылҕалара: Анна Неустроева төрөөбүтэ 120 сылыгар ХХ үйэ саҕаланыытыгар саха дьахтар суруйааччыта суоҕун кэриэтэ этэ. Ол биллэн турар, манныгы кытта ситимнээҕэ: бастатан туран, оччотооҕу кэмҥэ сахалар ортолоругар үөрэхтээх киһи олус аҕыйаҕа, буолаары буолан дьахтар аймах ортотугар; иккиһинэн, саха дьахтарын социальнай туруга… Подробнее »Анна Денисовна Неустроева төрөөбүтэ 120 сылыгар

БЭРГЭН

Кэнники кэмҥэ Россия байыаннайдара аан дойду араас муннуктарыгар тактическай уонна стратегическай суолталаах боппуруостарынан дьарыктанар буоллулар. Ол сорудахтары толорор анал байыаннай тэрилтэлэр уонна контрагынан сулууспалыыр идэтийбит байыаннайдар араҥалара үөскээтэ. Бу дьон үгүстэрэ билигин Украинаҕа анал сорудаҕы толоро сылдьаллар. Күн бүгүн кинилэр төһө сөптөөх дьайыылары, хамсааһыннары оҥорбуттарын сыаналыыр уустук, ол гынан баран… Подробнее »БЭРГЭН

САХА СИРИН БЭЛИЭ ДЬОНУН ЭҔЭРДЭЛЭРЭ

Борис Неустроев–Мандар Уус, СӨ Духуобунаска академиятын академига, СӨ Тимир уустарын сойууһун бочуоттаах бэрэссэдээтэлэ – Биһиги Сэбиэскэй былаас олоҕунан бэйэбит кыайарбы­тынан, сатыырбытынан олорон кэлли­бит. Былатыан Ойуунускай, Максим Аммосов курдук сүрдээх сүдү өйдөөх-санаалаах ыччаттар күөн­нэ­ринэн тураннар, бу сэбиэскэй былааһы адьас туруулаһан туран ыланнар саха дьонун дьоллоох олоҕунан сирдээн аҕалбыттарын иһин бары мах­танабыт.… Подробнее »САХА СИРИН БЭЛИЭ ДЬОНУН ЭҔЭРДЭЛЭРЭ

САХА СИРИН БЭЛИЭ ДЬОНУН ЭҔЭРДЭЛЭРЭ

Михаил Николаев,Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастакы Президенэ – Биллэн туран, судаарыстыбаны тэрийиигэ, олоҕу саҥалыы оҥостууга биһиги бары биир санаалаах буоларбыт улахан суолталаах этэ. Ол санаабыт түм­сүөхтээх этэ – саха омуга былыыр-былыргыттан ба­ҕарар баҕа санаата олоххо киириитигэр. Ол баҕата – көҥүлү уһансыы этэ. 90-с сыллар саҕаланыыларыгар эһиги көрүө этигит, хайдахтаах курдук дьон хараҕа… Подробнее »САХА СИРИН БЭЛИЭ ДЬОНУН ЭҔЭРДЭЛЭРЭ

ИЛ ДАРХАН ИЛЛЭЭХ ОЛОҔУ ТҮСТҮҮР

Быйыл муус устар 27 күнүгэр Саха Автономиялаах Өрөспүүбүлүкэтэ тэрил­либитэ лоп курдук 100 сылын туолар. Бу саха омук уонна Саха сирин историятыгар олус суолталаах бэлиэ кэмҥэ ол биир үйэлээх судаарыстыбаннаспыт историятын сүгэһэрин быһаччы сүгэн сылдьар киһинэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев буолар. Онон сахалыы тыллаах кырдьаҕас «Чолбон» сурунаал муус устардааҕы… Подробнее »ИЛ ДАРХАН ИЛЛЭЭХ ОЛОҔУ ТҮСТҮҮР

САХА СИРИН АПТАНЫАМЫЙАТЫН ТУҺУНАН

Дакылаат Сирэ-уота Саха күбүөрүнэтин сирэ-уота ыраах хотугулуу-илиҥҥи Сэбиэскэй Сибиир үс мөлүйүөн кв. биэ­рэстэ иэннээх сирин, Өлүөнэ өрүс сүрүн үөһүн барытын сабардаан сытар. Бу күбүөрүнэ тустаах сирдээх-уоттаах, бэйэтин географиятын уонна айылҕатын быһыытынан анал кыраныыссалаах. Өскөтүн Иркутскай күбүөрүнэ сиринэн-уотунан уута-хаара Илин уонна Арҕаа өттүгэр тас диэки тардыылардаах буоллаҕына, Саха күбүөрүнэ­тин сирин-уотун уута-хаара… Подробнее »САХА СИРИН АПТАНЫАМЫЙАТЫН ТУҺУНАН

САХАЛАР ЧУРАПЧЫТААҔЫ БЫРАБЫЫТАЛЫСТЫБАЛАРЫН ДЬЫЛҔАТА

Гаврил Андросов Саха сиригэр судаарыстыбаннас сайдыы­­тын историятыгар ураты түһүмэҕинэн 1922- 1923 сылларга үлэ­лээ­бит Быстах кэмнээх Саха уобалаһын норуо­­тун управлениета (Вре­мен­ное Якутское об­ласт­ное народное управ­ле­ние – ВЯОНУ) буолар. Бу сэ­биэскэй былаа­һы утары өрө турбут саха үөрэх­тээхтэрэ олох­тоо­бут судаарыстыбаннай тэрил­лиилэрэ, дьиҥи­нэн, Саха сиригэр тэрил­либит бастакы быра­быы­та­лыс­тыба буоларын былаас, общество уонна наука күн… Подробнее »САХАЛАР ЧУРАПЧЫТААҔЫ БЫРАБЫЫТАЛЫСТЫБАЛАРЫН ДЬЫЛҔАТА