«Чолбон» сурунаал 1928 сыллаах 5-6 №-гэр Былатыан Ойуунускай «Саха үөскээбитэ» диэн ыстатыйата тахсыбыта. Новгородов алфавитынан бэчээттэммит ити өрдөөҕү ыстатыйа билиҥҥи да ааҕааччы болҕомтотун тардыах түгэннэрдээх. Сүрүн санаата – саха гуунн (билиҥҥинэн хуунн) омуктан үөскээбитэ диэн КЫРГЫС ОМУК ОСТУОРУЙАТЫН ЧИНЧИЙБИТ ТЫНЫСПААЙАП ДИЭН КИҺИ ХОМУЙБУТ МАТЫРЫЙААЛЛАРЫТТАН ЫЛЫЫ 1925 сыллаах дьылга Таскыан… Подробнее »Былатыан Ойуунускай. САХА ҮӨСКЭЭБИТЭ.
“Чолбон” сурунаалы 2015 сылтан хаһыатчыт-суруналыыс, прозаик Данил Макеев салайар. Мин “Хотугу Сулуһу” өссө оскуолатааҕы сылларбыттан ааҕар буолбутум, Ленинградка үөрэнэр кэмнэрбэр М.Е. Салтыков-Щедрин аатынан Публичнай библиотека (норуокка биллэринэн “Публичка”) уопсай ааҕар саалатыгар (оччотооҕуга Фонтанкаҕа) сурунаал уочараттаах нүөмэрин кэтэһэн бөҕө буолуллара. Дьокуускайга 80-нус сыллар саҥаларыгар көһөн кэлэн сурунаалы дьиэбэр суруттарыахпыттан быһа иликпин.… Подробнее »Виктор Михайлов: “Чолбон” ааҕааччы хараҕынан.
Киэҥ нэлэмэн Сахабыт сирэ бары билэр, киэн туттар, сүгүрүйэр баар-суох күндү киһибит Борис Федорович Неустроев-Мандар Уустуун алтыспытым, киниэхэ көмөлөһүннэрбитим, оҥотторбутум, сүбэлэппитим биэс уонтан тахса сыл буолла. Мин 1962 сыллаахха Баайаҕа сиригэр кийиит буолан кэлбитим. Борис оччолорго Баайаҕа аҕыс кылаастаах оскуолатын бүтэрэн, салгыы Төҥүлү оскуолатыгар үөрэнэ барбыта, онтон аармыйаҕа сулууспалаабыта. 1969… Подробнее »Татьяна Андросова: «Махталым Мандарга»
(Людмила Кулаковскаялыын сэһэргэһии) Өксөкүлээх Өлөксөй саха литературатын төрүттээбит классик суруйааччы эрэ быһыытынан буолбакка, саха уонна аан дойду култууратыгар тустаах кылааты киллэрбит, үйэлээх боппуруостары киэҥ хабааннаахтык таарыйар научнай, публицистическай үлэлэринэн эмиэ үрдүктүк сыаналанар. Биһиги сүгүрүйэр классик суруйааччыбыт уола Реас Алексеевич Кулаковскай дэгиттэр дьоҕурдаах, көнө, эйэҕэс майгылаах суруйааччы, аҕатын туһунан киһи кэрэхсиир… Подробнее »ӨКСӨКҮЛЭЭХ КУРДУК БУОЛУОХХА
Павел Харитонов-Ойуку, норуодунай суруйааччы Саныахха быраман да сыллар Силлиэрэн, ытыллан аастылар. Огдообо, тулаайах диэн тыллар Баастара чэрдийэн остулар. Кыайыы күн төрөөбүт оҕолор Сэттэ уон сааскытын туоллугут, Сэриини билбэтэх дьоллоохтор Эһэлэр, эбэлэр буоллугут. Өстөөхтөр даҕаны өлбүттэр – Буускалар тиҥийэн ыппаттар. Кэллэ дуо, ол кэми умнарбыт – Бэл, тимир дьэбиҥҥэ кыайтарбыт. Арай… Подробнее »Сэрии күн төрөөбүтүм…
Федора Кобякова-Эдьиий Дора, айылҕа уутун-хаарын тардынарыгар, уотун уодьуганнатарыгар уһун сылларга уһуйааччы Саха эрэ ыһыахтаах. Ыһыах түҥ былыргыттан тардыылаах. Ол сиэрэ-туома түҥ былыргыттан тыыннаах биһиэхэ тиийэн кэлбитэ бу бүтүн норуот духуобунай өйүн-санаатын кыладабыайа, туохха да бэриллибэт баайа-дуола. Баҕарар буоллаҕына, ким да үтүгүннүн, ол эрээри биһиги таһыммытыгар хаһан да тиийэр кыахтара суох.… Подробнее »Ыһыах туһунан ыллыктаах тыл
Таҥара оҕото (кэпсээн) – Что ж ты не спросишь, – молвил мой вожатый, – Какие духи здесь нашли приют? Знай, прежде чем продолжить путь начатый, Что эти не грешили; не спасут Одни заслуги, если нет крещенья, Которым к вере истинной идут; Кто жил до христианского ученья, Тот Бога чтил не… Подробнее »Куорсуннаах
Өспөх Тойон нуучча государствота Саха сирин колонизациялааһынын бастакы сылларынааҕы докумуоннарыгар уонна Саха сирин историятынан дьарыктаммыт учуонайдар үлэлэригэр аата ахтыллыбыт, суругунан- бичигинэн бигэргэммит историческай личность быһыытынан биллэр. Номохторго этиллэринэн саха-саха эрдэҕинээҕи, эбэтэр, XVII үйэҕэ Уралы уҥуордаан, киэҥ Сибиир ийэни нөҥүөлээн Өлүөнэ кытылыгар нуучча хаһаахтара кэлиэхтэрин быдан инниттэн, быралыйар былыргыттан, өссө Киин… Подробнее »Өспөх Тойон уонна Дьэһиэй сахалара
Пушкин диэн сырдык ааты отой кыра сылдьан билбитим. Кини хоһоонноро, остуоруйалара сахалыы тылбаастанан кинигэ буолан бэчээттэммиттэрин, бэркэ таптаан ааҕарым. Ордук өйдөөн хаалбыт хоһооммунан Күннүк Уурастыырап тылбаастаабыт «Кыһыҥҥы суол» хоһооно буолбута: Долгун будул тумаҥҥа Чомполонон ый устар… Санньы-курус хонууларга Санааргыы уотун кутар. Кэлин Ленинград куоракка үөрэнэр кэммэр кини олоро, үөрэнэ сылдьыбыт… Подробнее »Һааска Буускун
Көстөкүүн Туйаарыскай – быйыл үбүлүөйдээх суруйааччылартан биирдэстэрэ. Кини оҕо аймахха анаан суруйбут хоһооннорун аахпыт эрэ киһи барыта сүрэхтиин-быардыын сылаан- ньыйар, өйдүүн-санаалыын ырааһырар. Бүгүҥҥү тыйыс, олохпут огдолуйбут кэмигэр киһи киһиэхэ истиҥ-эйэҕэс сыһыана туохтааҕар да күндү. Оттон Туйаарыскай хоһоонноругар саха ыалын олоҕуттан саҕалаан, чугас дьоҥҥо амарах сыһыан олус үчүгэйдик сырдатыллар. Ыал олоҕо… Подробнее »Константин Туйаарыскай
Суруйааччы Петр Никифорович Дмитриев-Туутук 80 сааһын көрсө «Сайылыгым барахсан» диэн кинигэтэ тахсыытыгар норуодунай суруйааччы Сэмэн Тумат киирии тылын суруйбутун быһа тардыытын билиһиннэрэбит. «Суруйааччылар олох бары эйгэтинэн суол-иис тэлэн литератураҕа кэлэллэр. Суруйааччы Петр Никифорович Дмитриев-Туутук наука эйгэтиттэн, саха фольклорун түллэр үөһүттэн силис-мутук тардан айар үлэҕэ киирбитэ. Кини саха норуотун уус-уран тылын… Подробнее »Оҕо саас доҕоро П.Н. Дмитриев-Туутук
(төгүрүк остуола) Муус устар 25 күнүгэр «Чолбон» сурунаал редакцията, Россия президенэ В.В. Путин 2017 сыл ыам ыйын 29 күнүнээҕи ыйааҕынан «2018-2027 сылларга Российскай Федерацияҕа оҕо саас 10 сылын» биллэрбитигэр олоҕуран, бэс ыйын 1 күнүгэр бэлиэтэнэр үгэскэ кубулуйбут Аан дойдутааҕы оҕо көмүскэлин күнүн көрсө, дьон-сэргэ сахалыы тыллаах оҕо литературатыгар үрдүк уус-уран… Подробнее »Сахалыы тыллаах оҕо литературата: тирэх буолар үгэстэр, бүгүҥҥү күн дьиҥэ, сайдар саҕахтар
(Адам Скрябин төрөөбүтэ 125 сылыгар) Аныгы сахалыы музыка искусствотын төрүттээччи, композитор, хормейстер, дирижер, музыкаһыт, ырыаһыт, педагог уонна фольклорист Адам Васильевич Скрябин быйыл төрөөбүтэ 125 сылын туолбутунан, айар үлэтэ, уустук дьылҕата саха омукка махталлаахтык ааттаныахтаах дии саныыбын. Кини 1896 сыллаахха билиҥҥи истиилинэн ыам ыйын 30 күнүгэр Дьокуускай куоракка Василий Никонович уонна… Подробнее »Саха бастакы маэстрота
ҮЙЭТИТИИ, ЧИНЧИЙИИ, БАРҔАРЫЫ СУОЛУНАН Бу сыл балаҕан ыйын 14 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Национальнай библиотеката төрүттэммитэ 95 сылын туолар. Үйэни эрэ кыайбат кэм иһигэр библиотека кинигэ хаһаанар хоспох чуумпу муннугар бүкпэккэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрүүлээх да, кутурҕаннаах да дьылҕатын тэҥҥэ үллэстэн, олох күһэйиилэригэр бэриммэккэ, кэм-кэрдии үтэн-анньан көрүүтүттэн сынтарыйбакка, бар дьонугар өй-санаа сырдык… Подробнее »НАЦИОНАЛЬНАЙ БИБЛИОТЕКА:
«Сарсыҥҥыга сурук суруйуохха…» Поэт Елизавета Мигалкина аата 2006 сыллаахха Эдэр суруйааччылар өрөспүүбүлүкэтээҕи сүбэ мунньахтарыгар саҕыллыбыта. Поэзия семинарыгар оччолортон даҕаны Саха сирин араас муннугуттан кэлбит үгүс хоһоонньут кыттара. Бу үгүс киһи быыһыттан норуот поэттара Савва Тарасов уонна Наталья Харлампьева тута Дьааҥыттан кэлбит эҥээркэй куоластаах учуутал кыыс тэттик хоһоонноругар харахтара тута хатаммыта.… Подробнее »Елизавета Мигалкина
Ынах барахсан киһи аймахха сымнаҕас майгытынан, быстыбат быйаҥынан үйэлэргэ чугас, эрэллээх аргыс. Кинини көрүү-харайыы, чугастык тутуу олохпут биир сүрүн тутааҕа буоллаҕа. Ол онно ааспыт үйэбит дьоно илиилэрин араарбакка эҥэрдэспит мындыр сыһыаннарын, сорох холобурдарын аныгы ыччакка билиһиннэрэн ааһыахха сөп курдук. Өбүгэлэрбит көрөр-харайар сүөһүлэригэр олус болҕомтолоохтук, харыстабыллаахтык сыһыаннаһаллара. Оччолорго «Ынахсыт таттарыыта» диэн… Подробнее »Ынахсыт тардыыта – саха үтүө үгэһэ
«Бу кэрэ дойдубун ситэри туойдарбыан…» Үгүс көлүөнэ саха дьоно таптаан ыллыыр ырыаларын тылларын айан хаалларбыт поэтесса Марфа Петровна Куличкина 1929 сыллаахха уруккунан Мэҥэ, билиҥҥинэн Мэҥэ Хаҥалас улууһун Доллу нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Намнааҕы педагогическай кылааһы бүтэрэн баран, Мөҕүрүөнүнэн, Маттанан, Балыктааҕынан, Төҥүлүнэн көһө сылдьан учууталынан, библиотекарынан, интернат сэбиэдиссэйинэн уонна иитээччитинэн үлэлээбитэ. 1958 сыллаахха… Подробнее »Марфа Куличкина хоһоонноро
Петр Ионович Яковлев – УЧУУТАЛ этэ. Оскуолаҕа үөрэппит оҕолоро, кини салалтатынан үлэлээбит Өнньүөс олохтоохторо, фермаҕа наставниктаабыт ыччаттара да ону ис сүрэхтэриттэн билинэллэр. Бурдугунан дьарыктанар «Амма» совхоз сүөһү иитиитигэр, ынахтан үрүҥ илгэни ылыыга көрдөрүүтэ, оройуон атын хаһаайыстыбаларыгар тэҥнээтэххэ, сымнатан эттэххэ, удамыр соҕус буолара. Ол иһин Петр Ионович Яковлев тылланан хаалыылаах фермаҕа… Подробнее »Герой Сэһэнэ
Савва Тарасов, 2000 с., балаҕан ыйын 25 к. Саха академическай драматическай театрыгар этиллибит тыл Дорогие друзья! С позволения наших многоуважаемых гостей, известных русских писателей и критиков, – участников секретариата правления Союза писателей России, о 100-летии родной якутской литературы я буду выступать на родном любимом якутском языке. Сүүрбэһис үйэ саҕаланыытыгар, 100… Подробнее »Литературабыт төлкөлөөх түөнэ маҥан түөрэҕэ
(Прозаик Петр Аввакумов 85 сылыгар) Саха биллиилээх прозаига, литературнай кириитигэ, публициһа, тылбаасчыта Петр Денисович Аввакумов төрөөбүтэ 85 сылынан ахтыы суруйарга сорудахтанным. Алтыспыт түгэннэртэн ахтыаҕы урукку суруйууларбын кытта ситимнээх буолууһу. Онон олоҕун кэпсээнигэр охтор ордук буолуоҕун толкуйдаан, ааҕааччы киэҥ араҥатыгар тарҕамматах «Сырдыгы, кырдьыгы тутуспут доҕорбут» диэн 2009 сыллаахха тахсыбыт кинигэбититтэн туһанарга… Подробнее »Киһи киэнэ сэмэйэ, суруйааччы бөдөҥө…