Перейти к содержимому
Сүрүн сирэй » Публикациялар

Публикациялар

Марфа Куличкина хоһоонноро

«Бу кэрэ дойдубун ситэри туойдарбыан…» Үгүс көлүөнэ саха дьоно таптаан ыллыыр ырыаларын тылларын айан хаалларбыт поэтесса Марфа Петровна Куличкина 1929 сыллаахха уруккунан Мэҥэ, билиҥҥинэн Мэҥэ Хаҥалас улууһун Доллу нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Намнааҕы педагогическай кылааһы бүтэрэн баран, Мөҕүрүөнүнэн, Маттанан, Балыктааҕынан, Төҥүлүнэн көһө сылдьан учууталынан, библиотекарынан, интернат сэбиэдиссэйинэн уонна иитээччитинэн үлэлээбитэ. 1958 сыллаахха… Сиһилии »Марфа Куличкина хоһоонноро

Полк разведчигын ахтыыта

Петр Ионович Яковлев – УЧУУТАЛ этэ. Оскуолаҕа үөрэппит оҕолоро, кини салалтатынан үлэлээбит Өнньүөс олохтоохторо, фермаҕа наставниктаабыт ыччаттара да ону ис сүрэхтэриттэн билинэллэр. Бурдугунан дьарыктанар «Амма» совхоз сүөһү иитиитигэр, ынахтан үрүҥ илгэни ылыыга көрдөрүүтэ, оройуон атын хаһаайыстыбаларыгар тэҥнээтэххэ, сымнатан эттэххэ, удамыр соҕус буолара. Ол иһин Петр Ионович Яковлев тылланан хаалыылаах фермаҕа… Сиһилии »Полк разведчигын ахтыыта

Литературабыт төлкөлөөх түөнэ маҥан түөрэҕэ

Савва Тарасов, 2000 с., балаҕан ыйын 25 к. Саха академическай драматическай театрыгар этиллибит тыл Дорогие друзья! С позволения наших многоуважаемых гостей, известных русских писателей и критиков, – участников секретариата правления Союза писателей России, о 100-летии родной якутской литературы я буду выступать на родном любимом якутском языке. Сүүрбэһис үйэ саҕаланыытыгар, 100… Сиһилии »Литературабыт төлкөлөөх түөнэ маҥан түөрэҕэ

Киһи киэнэ сэмэйэ, суруйааччы бөдөҥө…

(Прозаик Петр Аввакумов 85 сылыгар) Саха биллиилээх прозаига, литературнай кириитигэ, публициһа, тылбаасчыта Петр Денисович Аввакумов төрөөбүтэ 85 сылынан ахтыы суруйарга сорудахтанным. Алтыспыт түгэннэртэн ахтыаҕы урукку суруйууларбын кытта ситимнээх буолууһу. Онон олоҕун кэпсээнигэр охтор ордук буолуоҕун толкуйдаан, ааҕааччы киэҥ араҥатыгар тарҕамматах «Сырдыгы, кырдьыгы тутуспут доҕорбут» диэн 2009 сыллаахха тахсыбыт кинигэбититтэн туһанарга… Сиһилии »Киһи киэнэ сэмэйэ, суруйааччы бөдөҥө…

БААЛ ХАБЫРЫЫС ПОЭЗИЯТЫН УРАТЫЛАРА

Г.Г. Вешников–Баал Хабырыыс саха литературатыгар сэмэй эрээри толкуйдатар, сэҥээрдэр поэзия кистэлэҥин баһылаабыт бэйиэт быһыытынан кэрэхсэнэр. Ол курдук, «Ириэрии» диэн ааттаммыт дьикти кэмҥэ поэзия сайдыытыгар кини айар үлэтэ биир бэлиэ миэстэни ылар. Бу кэмтэн саҕалаан кини лиирик бэйиэт быһыытынан биллэн-көстөн барбыта, литератураҕа бэйэтин суолун булбута. Бэйиэт литературнай сыаннаһа хаалларбыт нэһилиэстибэтиттэн да… Сиһилии »БААЛ ХАБЫРЫЫС ПОЭЗИЯТЫН УРАТЫЛАРА

Ойуунускай уобарастааһынын уратылара

Хайа баҕарар литература ураты өрүттэрин сыаналаан көрдөрөөччүнэн кириитикэ буолар. Бу олус наадалаах чинчийиини дьоҥҥо-сэргэҕэ тирэдиини хааччыйар оунна наада буоллаҕына көмүскэһэр биһиги сурунаалбыт биир көхтөөх ааптарын, филологическай наука дуоктарын, бэрэпиэссэрин, Былатыан Ойуунускай аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреатын В.Б.Окорокованы үбүлүөйүнэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит! Варвара Борисовна хаһан баҕарар уус-уран литератураҕа буола турар быһыыны-майгыны тумнубакка… Сиһилии »Ойуунускай уобарастааһынын уратылара

КЭПСЭЭННЬИТТЭР БАСТАКЫ КЭПСЭЭННЭРИН ТУҺУНАН

Быйыл муус устарга Россия Суруйааччыларын сойууһун чилиэннэрэ, прозаиктар «Чолбон» сурунаал сүрүн эрэдээктэрэ Данил Макеев 55 уонна сурунаал кириитикэҕэ отделын салайааччыта Иван Осипов–Ойуур 60 саастарын туолаллар. Кинилэр университекка үөрэнэ сылдьан иккиэн литератур­а кириитигэ Эрчимэн салайар «Сэргэлээх уоттара» литературнай түмсүүттэн үүнэн-сай­дан тахсыбыттара. Үлэлэрин-хамнастарын тыа сириттэн саҕалаан баран, кэлин иккиэн өрөспүүбүлүкэ хаһыатыгар «Саха… Сиһилии »КЭПСЭЭННЬИТТЭР БАСТАКЫ КЭПСЭЭННЭРИН ТУҺУНАН

Абаҕаларбынан, аҕабынан күөн туттабын

(Суруналыыс, суруйааччы Данил Макеев 50 сааһыгар аналлаах кэпсэтии) «Мындыр өйдөнүү, кыаҕы тилэри туһаныы 50 саастан саҕаланар» диэн ким эрэ эппитэ, тоҕо эрэ өйбөр бигэтик хатанан хаалбыт. Ол иһин бииргэ үлэлиир көнө, эйэҕэс майгылаах «Чолбон» сурунаал прозаҕа салаатын редакторын, СР ыччат политикатыгар уонна СР Бэчээтин туйгунун, Россия Суруналыыстарын союһун чилиэнин уонна… Сиһилии »Абаҕаларбынан, аҕабынан күөн туттабын

Дьонум барахсаттар

Раиса Кулаковская РСФСР Үөрэҕириитин туйгуна, РФ уонна СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Уус-Алдан улууһун бочуоттаах гражданина Биһиги эһэбит Өксөкүлээх Өлөксөй иккитэ кэргэннэнэ сылдьыбыта. Маҥнайгы кэргэнэ Настайа Дьөгүөр Оруоһун кыра кыыһа этэ. Сүрдээх сытыары сымнаҕас, дьиэ хайа да үлэтиттэн хаайтарбат бэртээхэй хаһаайка эбитэ үһү. Кинилиин баара суоҕа биэс сыл олорбуттар. Олорбуттар үс… Сиһилии »Дьонум барахсаттар

Биһиги аҕабыт

Мария Неймохова ахтыыта       Биһиги дьиэ-кэргэн үс уол оҕолоохпут. Уолаттарбыт олус истиҥ ахтыылары аҕаларын Саха сирин норуотун суруйааччытын Егор Неймохов туһунан суруйбуттара. Кини – аҕа баһылык, эппит тыла өрүү сокуон буолара. Тугу эмит алҕаһаан этэр, соруйар да түгэнигэр ол соруга ырытыллыбакка толоруллар эрэ этэ. Оҕолорбут аҕаларын аптарытыатыгар  иитиллибиттэрэ. Куорат усулуобуйатыгар… Сиһилии »Биһиги аҕабыт

В.С.Яковлев (1928 – 1996)

(к 80-летию со дня рождения) Василий Семенович Яковлев–Далан – народный писатель Якутии, лауреат Государственной премии им. П.А. Ойунского, кандидат педагогических наук, академик Академии духовности РС(Я), член Союза писателей Российской Федерации. Он родился 1 апреля 1928 г. в с. Кытанах Чурапчинского улуса в семье колхозника. После окончания сельской школы, поступил в… Сиһилии »В.С.Яковлев (1928 – 1996)

Суруйааччылар уонна театр

Андрей Борисов аман өһө Күһүн саха театрдыы искусствотын тумус киһитэ Андрей Борисовы көрсөн: «Сурунаалга интервью биэриэҥ дуо?» – диэн ыйыталаспыппытыгар: «Мин туспунан наһаа үгүстэ сурулунна. Эһиэхэ, “Чолбоннорго”, суруйааччылар тустарынан кэпсиэхпин баҕарабын», – диэн хардарбыта. Онуоха быйыл «Чолбон» сурунаал №-гэр бэчээттэммит «Суруйааччылар уонна биһиги» диэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын… Сиһилии »Суруйааччылар уонна театр

“Дууһаны байытар поэзия”

Г.Р. Кардашевскай Анемподист Софронов айымньытыгар драматургияны таһынан поэтическай нэһилиэстибэтэ улахан миэстэни ылар. Чахчылаах поэттар айымньыларыгар кинилэр олохторун уонна ис санааларын эгэлгэтэ өтө бэриллэр диир буоллахха, оннук поэттарга Анемподист Софронов киирсэр. Софронов поэзиятын элбэх өттө – бу кини бэйэтин туһунан сэһэн, онно кини саҥа олоххо ханнык эрэйдээх, ыар суолунан тиийэн кэлбитин… Сиһилии »“Дууһаны байытар поэзия”

Семен Данилов лириката

Михаил Тимофеев Блажен, кто посетил сей мир В его минуты роковые. Ф. Тютчев Саха народнай поэта, М. Горькай аатынан Государственнай бириэмийэ лауреата Семен Петрович Данилов 1997 сыл кулун тутар 20 күнүгэр төрөөбүтэ 80 сылын туолар. Ити сурукка киирбитинэн бааспарыгар суруллубутунан. Сэмэн бэйэтэ дьонум улааппытым кэннэ кэриим аҕабытыгар кистээн «сүрэхтэппиттэр», миэтирикэм… Сиһилии »Семен Данилов лириката

Улахан поэт олоҕо

(Саха сирин норуодунай поэта, тылбаасчыт Михаил Тимофеев 80 сааһыгар) Саха сирин норуодунай поэта, П.А. Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата Михаил Елисеевич Тимофеев 80 сааһын туолла. Кини 1932 сыллаахха Бүлүү улууһун Модут нэһилиэгэр холкуостаах ыалга төрөөбүтэ. Аҕата холкуоска балыксыттыыра, ийэтэ биэс оҕотун кытары дьиэтигэр олорбута. Эдьиийэ, убайдара улаатан бараннар бары холкуос… Сиһилии »Улахан поэт олоҕо

Мин көлүөнэм ырыаһыта

Николай Егорович Винокуров–Урсуну кытары түөрт уон биэс сыл усталаах туоратыгар саха литературатын киэҥ толоонугар суолбутун-ииспитин тэҥҥэ ууран кэллэхпит. Ол тухары биирдэ уһаты-туора тылласпакка, санаабытын сайа кэпсэтэн, айылгыбытын уйгуурдубаттыы, сылаастык, сымнаҕастык сыһыаннаһан кини сэттэ уон биэс сааһын туолуор диэри кэлбиппит. Поэзия жанрыгар оскуолатааҕы сааспытыттан эмиэ биир кэмҥэ сыстыбыт, биир кэмҥэ өрөспүүбүлүкэтээҕи… Сиһилии »Мин көлүөнэм ырыаһыта

Анна Денисовна Неустроева төрөөбүтэ 120 сылыгар

Матрена Попова, тыл билимин хандьыдаата Саха бастакы дьахтар суруйааччыларын дьылҕалара: Анна Неустроева төрөөбүтэ 120 сылыгар ХХ үйэ саҕаланыытыгар саха дьахтар суруйааччыта суоҕун кэриэтэ этэ. Ол биллэн турар, манныгы кытта ситимнээҕэ: бастатан туран, оччотооҕу кэмҥэ сахалар ортолоругар үөрэхтээх киһи олус аҕыйаҕа, буолаары буолан дьахтар аймах ортотугар; иккиһинэн, саха дьахтарын социальнай туруга… Сиһилии »Анна Денисовна Неустроева төрөөбүтэ 120 сылыгар

БЭРГЭН

Кэнники кэмҥэ Россия байыаннайдара аан дойду араас муннуктарыгар тактическай уонна стратегическай суолталаах боппуруостарынан дьарыктанар буоллулар. Ол сорудахтары толорор анал байыаннай тэрилтэлэр уонна контрагынан сулууспалыыр идэтийбит байыаннайдар араҥалара үөскээтэ. Бу дьон үгүстэрэ билигин Украинаҕа анал сорудаҕы толоро сылдьаллар. Күн бүгүн кинилэр төһө сөптөөх дьайыылары, хамсааһыннары оҥорбуттарын сыаналыыр уустук, ол гынан баран… Сиһилии »БЭРГЭН

САХА СИРИН БЭЛИЭ ДЬОНУН ЭҔЭРДЭЛЭРЭ

Борис Неустроев–Мандар Уус, СӨ Духуобунаска академиятын академига, СӨ Тимир уустарын сойууһун бочуоттаах бэрэссэдээтэлэ – Биһиги Сэбиэскэй былаас олоҕунан бэйэбит кыайарбы­тынан, сатыырбытынан олорон кэлли­бит. Былатыан Ойуунускай, Максим Аммосов курдук сүрдээх сүдү өйдөөх-санаалаах ыччаттар күөн­нэ­ринэн тураннар, бу сэбиэскэй былааһы адьас туруулаһан туран ыланнар саха дьонун дьоллоох олоҕунан сирдээн аҕалбыттарын иһин бары мах­танабыт.… Сиһилии »САХА СИРИН БЭЛИЭ ДЬОНУН ЭҔЭРДЭЛЭРЭ