Г.Р. Кардашевскай
Анемподист Софронов айымньытыгар драматургияны таһынан поэтическай нэһилиэстибэтэ улахан миэстэни ылар. Чахчылаах поэттар айымньыларыгар кинилэр олохторун уонна ис санааларын эгэлгэтэ өтө бэриллэр диир буоллахха, оннук поэттарга Анемподист Софронов киирсэр. Софронов поэзиятын элбэх өттө – бу кини бэйэтин туһунан сэһэн, онно кини саҥа олоххо ханнык эрэйдээх, ыар суолунан тиийэн кэлбитин кэпсиир. Поэт лириката – олоҕу, дьону улаханнык таптыыр уйан дууһалаах киһи айыытын, кырдьыгын этиниитэ. Манна автор үөрүүтүн да, хомолтотун да, кыһалҕатын да, дьолун да барытын этэр. Онон бу поэзия бөдөҥ уонна интэриэһинэй киһи үөскэппит докумена буолан тахсар. Киниэхэ дууһаны арыйыы, сүрэх кистэлэҥин этии уһулуччу кырдьыктаахтык, онон ааҕааччыны итэҕэтэр күүстээхтик бэриллибитэ бэлиэтик көстөр.
Анемподист Софронов – философскай уонна олох-дьаһах өттүнэн дириҥ санаалардаах поэт.
Кини поэзията туох ханнык иннинэ төрөөбүт дойдутугар бэриниилээҕэ чорбоччу көстөр. Кини дууһатын бары хамсааһыннара норуотугар, дойдутугар үтүөнү баҕарарыгар кэлэн түмүллэр. Кини арыт алҕаһыыр да буоллаҕына, үчүгэйинэн алҕаһыыр. Поэт суруйуохха эрэ диэн суруйбат, суруйбатаҕына сатаммат курдук буоллаҕына, оччоҕо бөрүөнү ылар. Кини хас хоһооно барыта чувство, санаа ындыылаахтар, хайдах эрэ дууһатын иитиитэ эстэн тахсыбытыгар майгыннаахтар. Биир хоһооҥҥо маннык дэниллэр:
Ыар санаа
Ыга баттаатаҕына
Ыллаан ыраастанар
Ыарыыга ыллардым.
Кулан санаа
Куолайбын боптоҕуна
Кутуран холлотор
Кубулҕакка куудьуттардым…
(“Аҕабар сурук ”, 1926 с.)
Софронов үгүс хоһоонноро – олох туһунан поэтическай толкуйдааһыннар. Поэт стиҕинэн дуумайдыыр курдук. Оннук хоһоонноро ардыгар ситэри чочуллубатах, нарыламматах курдуктарын да иһин, иэйиилэрэ истиҥинэн ааҕааччыны абылыыллар. Кин строкаларыгар үтүө санаа, киһи эрэ баҕата, сырдык ырата этиллэллэр. Кырдьыга, киһилиитэ суох быһыыны-майгыны утары дьорҕойоллор. Эргэ олохха хаалынньаҥ быһыыларын солоҕо суудайыыны, хобуочулааһыны, аат былдьаһыытын уонна атын даҕаны кэдэрги кэмэлдьилэри утары сырбаталыыр.
Форма уонна поэтическай киэргэтэр средстволарын өттүнэн ылан көрөр буоллахха, Анемподист Софронов хоһоонноро бастатан туран саха норуотун ырыаларын, норуот айымньытын традицияларын кытары ыкса ситимнэһэн үөскээбиттэрэ көстөр. Кини поэзияҕа саха дойдутун туспатын, культуратын, олоҕун төрөтүүтэ буолар. Ол эрээри Софронов тэҥ сүһүөхтээх силлабическай хоһооҥҥо аан бастааҥҥы хардыыны оҥорбут поэт этэ. Оттон кини поэтическай айымньыларын идейнэй уонна социальнай матыыптарын туһунан ыллахха, киниэхэ үөһэ ахтыллыбьгг фольклор сабыдыалын таһынан, улуу нуучча литературатыттан Пушкин, Некрасов, Блок, Есенин уонна да атыттар сабыдыалларын көрүөхпүтүн сөптөөх.
Ардыгар Софронов поэзиятьҥар мэлдьэҕэ суох санаа хараастыылара, дууһа айманыылара, дириҥ мунчаарыылар уонна общественнай, классовай көстүүлэри сатаан өйдөөбөт буолуулар бааллар. Урукку олох биһигэр бигэммит кырдьаҕас интеллигент икки тус-туһунан үйэлэр ыпсылҕаннарыгар итинник буолуута улахан одуута суох.
Анемподист Софронов суруйан хаалларбьгг саамай сүрүн уонна кылаабынай поэтическай нэһилиэстибэтэ санаа түһүүтүнэн буолбатах, санаа күүрүүтүнэн, бутуллуунан буолбатах, дьэҥкэ, көнө өйүнэн туспатыйар. Софронов лирическэй геройа куруутун даҕаны дууһатынан ыраас, сүрэҕинэн үтүө, көрүүтүнэн киэҥ, баҕатынан сырдык, кини куруук үчүгэй өрөгөйдүүрүгэр, куһаҕан хоттороругар талаһар. Кини норуот күүһүн-күдэҕин, кэскилин эрэнэр, норуот иннигэр охсуһар, ол иһин поэт этэр:
Көппөтү көтүтэр,
Көрбөтү көрдөрөр,
Хамнаабаты хамнатар,
Хараканы сырдатар,
Туохха да тойон –
Норуот, норуот!
Норуоттар тутуһуҥ!
Норуокка туһалааҥ!
(“Сүбэ”).
Софронов поэзията дууһаны байытарынан, дьиҥнээх киһилии уонна үрдүк гражданскай чувствотынан эрэ ааҕааччыны абылаабыт, поэт уус-уран буочара уратыта уонна нарына, кэрэтэ эмиэ умсулҕаннаах. Бу иккистээн хатыламмат поэзия саха литературатыгар ойуччу бэлиэ миэстэни ылар.